Cúm B Ho Nhiều Phải Làm Sao? Hướng Dẫn Điều Trị Hiệu Quả

Cúm B là bệnh nhiễm virus phổ biến với triệu chứng ho dai dẳng gây mệt mỏi, mất ngủ. Khi "Cúm B ho nhiều phải làm sao", người bệnh thường lo lắng về cách xử lý và nguy cơ biến chứng. 

Bài viết này cung cấp hướng dẫn toàn diện về cách trị ho do cúm B, các biện pháp chăm sóc tại nhà và dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay.

Cúm B là gì? Tại sao ho nhiều?

Cúm B (Influenza B) là gì?

Cúm B là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus Influenza B gây ra, thuộc họ Orthomyxoviridae, có 2 dòng chủ yếu là B/Yamagata và B/Victoria. Virus này chỉ lây nhiễm từ người sang người, chiếm khoảng 40% tổng số ca nhiễm cúm hàng năm tại Việt Nam.​

Cúm B thường xuất hiện vào cuối mùa cúm (tháng 2–4), lây lan nhanh trong cộng đồng, đặc biệt ở trường học, nơi làm việc. Thời gian ủ bệnh 1–4 ngày, người bệnh có thể lây nhiễm cho người khác từ 1 ngày trước khi có triệu chứng đến 5–7 ngày sau đó.​

Phân biệt cúm A và cúm B

Khả năng lây lan:

• Cúm A: Lây lan mạnh hơn, dễ gây đại dịch toàn cầu (H1N1, H3N2, H5N1) vì có thể lây từ động vật sang người và biến đổi gen nhanh​

• Cúm B: Ít lây lan hơn, thường chỉ bùng phát ở quy mô nhỏ, không gây đại dịch vì chỉ lây giữa người với người​

Mức độ nghiêm trọng:

• Cúm A: Thường nghiêm trọng hơn, triệu chứng nặng hơn, nguy cơ biến chứng cao hơn (viêm phổi, viêm não, tử vong) đặc biệt ở người già và trẻ nhỏ​

• Cúm B: Ít nghiêm trọng hơn, triệu chứng nhẹ hơn nhưng vẫn có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách​

Triệu chứng: Khá tương đồng (sốt cao 39–41°C, "Cúm B ho nhiều", đau họng, đau cơ, mệt mỏi, nghẹt mũi, đau đầu), nhưng cúm A thường có triệu chứng nặng và kéo dài hơn.​

Tại sao bị cúm B lại ho nhiều?

Virus Cúm B xâm nhập niêm mạc đường hô hấp (mũi, họng, khí quản, phế quản), phá hủy tế bào biểu mô, gây phản ứng viêm dữ dội. Niêm mạc sưng đỏ, tăng tiết chất nhầy và đờm, kích thích thụ thể ho, khiến cơ thể phản ứng bằng những cơn ho liên tục để tống xuất virus, tế bào chết và đờm ra ngoài.​

Ho trong cúm B có hai giai đoạn:

• Ho trong cúm B (3–7 ngày đầu): Ho kèm sốt cao, mệt mỏi – có thể là "Cúm B ho khan" (giai đoạn đầu do kích ứng) hoặc "Cúm B ho có đờm" (giai đoạn sau khi cơ thể tăng tiết dịch nhầy)​

• Ho sau cúm B: Kéo dài >2 tuần sau khi sốt đã hết, do niêm mạc chưa phục hồi hoàn toàn và thần kinh phế quản trở nên quá nhạy cảm​

Đặc biệt, "Cúm B ho nhiều về đêm" là hiện tượng phổ biến do tư thế nằm ngửa làm dịch nhầy chảy xuống họng, kích thích phản xạ ho liên tục, gây mất ngủ và kiệt sức.​

Cúm B ho nhiều phải làm sao? 10 cách xử lý hiệu quả

1. Nghỉ ngơi đầy đủ

Ngủ đủ 8–10 giờ/ngày, nằm nghỉ tại nhà, không đi làm/đi học để cơ thể tập trung toàn bộ năng lượng cho hệ miễn dịch chống lại virus. Nghỉ ngơi đầy đủ còn giúp tránh lây lan virus cho người khác. Điều này đặc biệt quan trọng với "Trẻ em bị cúm B ho nhiều" – trẻ cần nghỉ học hoàn toàn ít nhất 5–7 ngày để hồi phục và bảo vệ bạn bè.​

2. Uống nhiều nước ấm (2–3L/ngày)

Uống nước lọc ấm, nước trái cây tươi (cam, chanh), trà thảo mộc, cháo, súp giúp:

• Bù nước mất do sốt cao, đổ mồ hôi, tiêu chảy

• Duy trì độ ẩm niêm mạc hô hấp, giảm kích ứng họng

• Làm loãng đờm, giúp dễ khạc ra

• Giảm đau rát họng, giúp dịch tiết mũi dễ thoát

Đây là một trong những "Cách trị ho do cúm B" đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả, được các bác sĩ khuyến nghị hàng đầu.​

3. Súc miệng và thông mũi bằng nước muối sinh lý

Súc miệng/ngửa cổ súc họng, thông mũi bằng nước muối sinh lý 2–3 lần/ngày giúp:

• Làm sạch hốc mũi khỏi chất nhầy, chất gây dị ứng, mảnh virus

• Giảm viêm, sát khuẩn tại chỗ

• Giảm kích ứng họng, giảm ho

Theo nghiên cứu, bệnh nhân xoang mãn tính rửa mũi hàng ngày có cải thiện triệu chứng >60%. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả cho "Cúm B ho khan" do kích ứng họng.​

4. Chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh

Nên ăn:

• Súp gà, cháo – dễ tiêu, bổ dưỡng, bù nước và cung cấp năng lượng

• Trái cây giàu vitamin C: cam, quýt, ổi, kiwi – tăng miễn dịch, rút ngắn thời gian bệnh

• Thực phẩm giàu kẽm: thịt bò nấu mềm, đậu – hỗ trợ hệ miễn dịch

Lưu ý: Chia nhỏ bữa ăn nếu mệt/không muốn ăn; bổ sung vitamin C (500–1000mg/ngày), vitamin D, kẽm để tăng cường miễn dịch.​

5. Dùng thuốc kháng virus Oseltamivir (Tamiflu) TRONG 24–72 giờ đầu

Oseltamivir (Tamiflu) là thuốc kháng virus được FDA chấp thuận, Bộ Y tế Việt Nam lựa chọn điều trị cúm A và cúm B.​

Cơ chế: Ức chế enzym neuraminidase của virus, ngăn virus sao chép và lây lan từ tế bào bị nhiễm sang tế bào lành.​

Hiệu quả:

• Rút ngắn thời gian bệnh 1–2 ngày

• Giảm nguy cơ biến chứng (viêm phổi, viêm tai, viêm xoang) nếu dùng TRONG 24–72 GIỜ ĐẦU (tốt nhất là 48 giờ đầu) sau khi có triệu chứng​

• Lý do: Chu kỳ nhân lên của virus ở đường hô hấp là 24–72 giờ

Liều dùng:

• Người lớn/thanh thiếu niên ≥13 tuổi: 75 mg x 2 lần/ngày, uống trong 5 ngày

• Trẻ em: Tính theo tuổi và thể trọng

Lưu ý: CHỈ dùng theo đơn bác sĩ, không tự ý mua; không thay thế vaccine.​

6. Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau – Paracetamol

Paracetamol (acetaminophen) giúp hạ sốt, giảm đau đầu, đau cơ, đau họng – các triệu chứng khó chịu của cúm B.​

Liều dùng:

• Người lớn: 500–1.000 mg/lần, cách 4–6 giờ, không quá 4.000 mg/ngày

• Trẻ em: Tính theo cân nặng (10–15mg/kg/lần)

Cảnh báo: KHÔNG dùng aspirin cho trẻ em/thanh thiếu niên bị cúm (nguy cơ hội chứng Reye – bệnh hiếm nhưng rất nguy hiểm).​

7. Dùng siro ho phù hợp – Thuốc trị ho cúm B

"Thuốc trị ho cúm B" cần chọn phù hợp với từng loại ho:

Siro long đờm (cho "Cúm B ho có đờm"):

• Thiên Môn Bổ Phổi Premium Titafa – siro thảo dược với AP-Bio (chiết xuất Xuyên Tâm Liên) giúp làm loãng đờm, dễ khạc ra, bổ phổi​

• Acetylcystein (ACC), Bromhexin, Ambroxol – làm loãng đờm, tăng tiết dịch nhầy loãng

Siro giảm ho khan (cho "Cúm B ho khan"):

• Dextromethorphan (Methorphan Traphaco) – ức chế phản xạ ho ở trung ương não

• Siro thảo dược chứa mật ong, lá thường xuân – làm dịu họng

Lưu ý: Dùng theo chỉ định bác sĩ/dược sĩ, không tự ý dùng thuốc ức chế ho cho ho có đờm – sẽ làm đờm ứ đọng, tăng nguy cơ viêm phổi.​

8. Xông hơi/hít hơi nước nóng

Xông mặt bằng nước nóng (có thể thêm tinh dầu bạc hà, khuynh diệp) 10–15 phút, 2–3 lần/ngày giúp:

• Làm loãng đờm, dễ khạc

• Thông mũi, giảm nghẹt

• Giảm kích ứng họng, giảm ho

Phương pháp này đặc biệt hiệu quả cho "Cúm B ho nhiều về đêm" – xông hơi trước khi ngủ 30 phút giúp ngủ ngon hơn, giảm ho đêm.

9. Dùng máy phun sương/tạo ẩm

Giữ độ ẩm phòng 40–60% bằng máy tạo ẩm (humidifier) giúp:

• Niêm mạc đường hô hấp không bị khô, giảm kích ứng

• Giảm ho khan, đặc biệt vào ban đêm

• Ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát

Nếu không có máy tạo ẩm, có thể đặt chậu nước lớn hoặc phơi khăn ướt trong phòng.

10. Hạn chế tiếp xúc, cách ly để tránh lây lan

Các biện pháp phòng lây lan:

• Đeo khẩu trang y tế khi tiếp xúc với người khác

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc nước rửa tay

• Che miệng khi ho/hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay (không dùng tay)

• Không dùng chung đồ ăn, ly cốc, khăn tắm

• Cách ly tại phòng riêng nếu có thể

• Không hút thuốc gần người bệnh – khói thuốc làm tăng kích ứng đường hô hấp.

Cúm B Khi nào cần đi bệnh viện?

Cần đi khám NGAY khi có các dấu hiệu sau:

• Khó thở, thở nhanh, thở gấp (>30 lần/phút ở người lớn; >60 lần/phút ở trẻ sơ sinh)

• Đau tức ngực khi thở hoặc ho

• Ho ra đờm có màu xanh đặc, vàng gỉ sét, hoặc lẫn máu​

• Sốt cao >39°C kéo dài >3 ngày không hạ hoặc sốt giảm rồi tái phát

• Mệt lả, lơ mơ, khó đánh thức, lú lẫn

• Da, môi, móng tay tím tái – dấu hiệu thiếu oxy

• Ở trẻ em: Co giật, bỏ bú, quấy khóc không ngừng, thở co lõm lồng ngực, không chịu chơi​

Nhóm nguy cơ cao (trẻ 5 tuổi, người >65 tuổi, phụ nữ mang thai, người bệnh nền: hen, COPD, tim mạch, tiểu đường) cần đi khám sớm trong 48 giờ đầu để được tư vấn dùng thuốc kháng virus.​

Các câu hỏi thường gặp

Bị cúm B ho nhiều có nguy hiểm không?

Bản thân triệu chứng ho là phản ứng bình thường của cơ thể để tống xuất virus. Tuy nhiên, nếu ho kèm các dấu hiệu "cờ đỏ" (khó thở, đờm lẫn máu, sốt cao không hạ, môi tím, mệt lả) thì rất nguy hiểm – nguy cơ cao biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, cần đi viện ngay.​

Cúm B bao lâu thì khỏi ho?

Hầu hết triệu chứng cúm B (sốt, đau đầu, đau cơ) hết sau 5–7 ngày. Tuy nhiên, "Cúm B bao lâu thì khỏi ho" – ho có thể là triệu chứng kéo dài nhất, từ 1–3 tuần ngay cả khi đã hết sốt. Nếu ho kéo dài quá 3 tuần hoặc nặng dần, cần đi khám để loại trừ biến chứng viêm phế quản mạn hoặc viêm phổi.​

Làm thế nào để phòng ngừa cúm B?

Biện pháp hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin cúm hàng năm (tháng 9–11 trước mùa dịch) vì vắc-xin thường bao gồm cả chủng cúm B (cả hai dòng B/Yamagata và B/Victoria). Ngoài ra: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đeo khẩu trang nơi đông người, tránh tiếp xúc gần với người bệnh, tăng cường thể lực, ăn uống đủ chất.​

Chế độ ăn uống cho người bị cúm B ho nhiều cần lưu ý gì?

Nên ăn: Đồ lỏng, ấm (cháo, súp gà, canh rau củ); thực phẩm giàu vitamin C (cam, quýt, ổi, kiwi, ớt chuông đỏ); thực phẩm giàu kẽm (thịt bò, thịt gà, đậu); tỏi, gừng (có tính kháng khuẩn, chống viêm tự nhiên).

Cần kiêng: Đồ lạnh (kem, đá, nước đá) – làm co mạch, tăng ho; đồ chiên rán (khó tiêu, gây nóng trong); đồ cay nóng quá mức (kích ứng họng); đồ ngọt gắt (tăng đờm, khó khạc); rượu bia (gây mất nước, suy giảm miễn dịch).

Siro Thiên Môn Bổ Phổi Premium Titafa – Hỗ trợ giảm ho đờm hiệu quả

Siro Thiên Môn Bổ Phổi Premium có dạng siro 280ml dễ uống, do Công ty Cổ phần Titafa sản xuất với công dụng, hỗ trợ bổ phổi, giảm ho, giảm đờm, giảm đau rát họng, khản tiếng do viêm họng, viêm phế quản.

Thành phần nổi bật gồm AP-Bio (chiết xuất Xuyên Tâm Liên tỉ lệ 14:1) – 560mg, chiết xuất Lá Thường Xuân nhập khẩu Thổ Nhĩ Kỳ (1.200mg), kết hợp cao lỏng từ 13 thảo dược (Húng chanh, Mạch môn đông, Thiên môn đông, Kinh giới, Bách bộ, Tang bạch bì, Lá hen, Trần bì, Bình vôi, Gừng, Atiso...).

Phù hợp cho trẻ từ 6 tuổi trở lên và người lớn. Cách dùng: Trẻ 6–14 tuổi uống 20ml/lần x 2 lần/ngày; trẻ trên 14 tuổi và người lớn uống 20ml/lần x 3 lần/ngày.​

Lưu ý: Đây là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, không phải thuốc và không thể thay thế thuốc trị bệnh.​

Kết luận

Khi "Cúm B ho nhiều phải làm sao", điều quan trọng nhất là nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, dùng thuốc kháng virus Oseltamivir trong 48 giờ đầu (nếu thuộc nhóm nguy cơ cao), và sử dụng thuốc giảm triệu chứng phù hợp. 

Phần lớn trường hợp cúm B tự khỏi sau 5–7 ngày với chăm sóc đúng cách tại nhà, nhưng cần theo dõi sát các dấu hiệu biến chứng viêm phổi để đi khám kịp thời. Kết hợp sản phẩm hỗ trợ như Siro Thiên Môn Bổ Phổi Premium; có thể mua tại nhà thuốc toàn quốc hoặc đặt trực tuyến tại Titafa, hotline 1900 2163.