- Tư vấn sản phẩm: 1900 2163
Khi có người trong gia đình hoặc đồng nghiệp bị cảm lạnh, câu hỏi "cảm lạnh có lây không" luôn được nhiều người quan tâm. Hiểu rõ cơ chế lây truyền và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và người thân khỏi bệnh một cách hiệu quả.
Câu trả lời trực tiếp: CÓ – cảm lạnh là một bệnh truyền nhiễm và có khả năng lây lan rất cao từ người này sang người khác.
Tác nhân gây bệnh: Cảm lạnh do hơn 200 loại virus khác nhau gây ra, trong đó phổ biến nhất là Rhinovirus (chiếm 30-50% các ca cảm lạnh). Các virus khác bao gồm coronavirus, adenovirus, respiratory syncytial virus (RSV), parainfluenza virus.
Vậy, những virus này "di chuyển" từ người này sang người khác bằng cách nào và khi nào chúng ta dễ bị lây nhất? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong các phần tiếp theo.
Cảm lạnh lây qua đường nào là câu hỏi quan trọng để hiểu cách phòng ngừa.
Cảm lạnh có lây qua không khí không? CÓ, đây là con đường lây truyền chính:
Cơ chế:
Khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện, giọt bắn (droplets) chứa virus được phun ra không khí.
Giọt bắn lớn (>5 micron) rơi xuống bề mặt trong bán kính 1-2 mét; giọt nhỏ hơn (aerosol) có thể lơ lửng trong không khí ở khoảng cách gần.
Người khác hít phải giọt bắn hoặc aerosol chứa virus, virus xâm nhập qua niêm mạc mũi, miệng, mắt gây bệnh.
Lưu ý: Virus cảm lạnh không lơ lửng trong không khí lâu như virus sởi; nguy cơ lây cao nhất ở khoảng cách gần (1-2 mét).
Làm sao để không bị lây cảm lạnh từ người khác? Cần lưu ý con đường lây qua vật dụng:
Cơ chế:
Người bệnh ho/hắt hơi vào tay hoặc chạm mũi, miệng → virus bám trên tay.
Virus được chuyển sang bề mặt vật dụng (tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím, công tắc, đồ chơi, khăn mặt, ly cốc...).
Virus có thể sống trên bề mặt vật dụng từ vài giờ đến 24 giờ.
Người khỏe mạnh chạm vào bề mặt nhiễm virus, sau đó đưa tay lên mặt (chạm mũi, miệng, mắt) → virus xâm nhập gây bệnh.
Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất theo nhiều nghiên cứu, đặc biệt trong môi trường gia đình và văn phòng.
Bắt tay, hôn má, ôm người bệnh có thể truyền virus nếu không rửa tay/vệ sinh sau đó.
Tiếp xúc gần (1 mét) trong thời gian dài tăng nguy cơ lây nhiễm.
Thời gian lây của bệnh cảm lạnh rất quan trọng để phòng ngừa:
Cảm lạnh ủ bệnh bao lâu? Thời gian ủ bệnh (incubation period) của cảm lạnh là 2-3 ngày (có thể lên đến 1 tuần).
Nguy hiểm: Người bệnh đã có thể lây nhiễm ngay cả khi chưa có triệu chứng (chưa ho, sổ mũi). Đây là lý do tại sao cảm lạnh dễ lây lan – người bệnh không biết mình đang mang virus và vẫn tiếp xúc bình thường với người khác.
Đây là giai đoạn lây nhiễm cao nhất:
Triệu chứng mạnh nhất (ho, hắt hơi nhiều, sổ mũi ướt đẫm).
Lượng virus trong dịch tiết mũi họng cao nhất.
Nguy cơ lây lan cho người khác cao nhất.
Người lớn có thể lây trong 7-10 ngày kể từ khi có triệu chứng.
Trẻ em và người suy giảm miễn dịch có thể lây lâu hơn: 2-3 tuần.
Nguy cơ lây giảm dần sau ngày thứ 5-7 khi triệu chứng nhẹ hơn.
Trẻ em bị cảm lạnh 6-8 lần/năm, nhiều hơn người lớn (2-3 lần/năm) vì hệ miễn dịch chưa trưởng thành.
Trẻ nhỏ thường xuyên chạm tay lên mặt và tiếp xúc gần với nhau, tăng nguy cơ lây nhiễm.
Người >65 tuổi, bệnh tim, phổi, đái tháo đường, ung thư có nguy cơ mắc cảm lạnh cao hơn và biến chứng nặng hơn.
Người suy giảm miễn dịch (HIV, dùng thuốc ức chế miễn dịch) dễ bị lây và bệnh kéo dài.
Môi trường đông đúc, kém thông gió (trường học, văn phòng, ký túc xá) làm tăng nguy cơ lây nhiễm qua không khí rõ rệt.
Nghiên cứu cho thấy sinh viên sống trong ký túc xá đông đúc, thông gió kém có tỷ lệ cảm lạnh cao gấp đôi.
Tiếp xúc gần và thường xuyên với trẻ (nguồn lây chính) tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Cách phòng tránh lây cảm lạnh hiệu quả dựa trên ngăn chặn các con đường lây truyền:
Biện pháp quan trọng nhất để phòng cảm lạnh:
Rửa tay bằng xà phòng và nước ấm ít nhất 20 giây.
Thời điểm quan trọng: Trước ăn, sau dùng nhà vệ sinh, sau ho/hắt hơi, sau chạm vật dụng chung, trước chạm mặt.
Nếu không có nước/xà phòng: dùng gel rửa tay khô chứa cồn ≥60%.
Người bệnh: Đeo khẩu trang để giảm giọt bắn phát tán khi ho, hắt hơi, nói chuyện.
Người chăm sóc: Đeo khẩu trang khi tiếp xúc gần (1 mét) với người bệnh để bảo vệ bản thân.
Lưu ý: Khẩu trang y tế giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm qua giọt bắn, nhưng vẫn cần kết hợp với rửa tay.
Virus xâm nhập qua niêm mạc mắt, mũi, miệng.
Hạn chế chạm mặt giảm 40-50% nguy cơ nhiễm virus từ tay nhiễm bẩn.
Lau tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím, chuột máy tính, công tắc, đồ chơi, bình sữa hằng ngày bằng dung dịch khử khuẩn.
Giặt khăn mặt, khăn tắm thường xuyên (nước nóng >60°C).
Ít nhất 1-2 mét, tránh tiếp xúc gần không cần thiết.
Nếu phải chăm sóc người bệnh: đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên.
Dùng khăn giấy hoặc khuỷu tay (không dùng bàn tay) để che miệng khi ho/hắt hơi.
Vứt khăn giấy ngay vào thùng rác có nắp, rửa tay sau đó.
Ăn uống đủ chất: Rau xanh, trái cây giàu vitamin C, protein.
Ngủ đủ giấc: 7-9 giờ/đêm giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt.
Tập thể dục: 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
Uống đủ nước: 2-3 lít/ngày, giữ niêm mạc mũi họng ẩm.
Không dùng chung khăn tắm, ly cốc, đũa thìa, điện thoại, tai nghe với người bệnh.
Mở cửa sổ, dùng quạt thông gió để giảm nồng độ virus trong không khí.
Tránh tụ tập đông người trong không gian kín khi dịch cảm lạnh đang lưu hành.
Cả hai:
Qua không khí: Giọt bắn từ ho, hắt hơi, nói chuyện bay vào không khí, người khác hít phải trong bán kính 1-2 mét.
Qua tiếp xúc: Chạm vật dụng nhiễm virus (tay nắm cửa, điện thoại...) rồi chạm mặt – đây là con đường phổ biến nhất.
1-2 ngày trước khi có triệu chứng (thời gian ủ bệnh).
2-3 ngày đầu bệnh phát – giai đoạn lây nhiễm mạnh nhất.
Trong suốt 7-10 ngày ở người lớn, 2-3 tuần ở trẻ em/người miễn dịch yếu.
KHÔNG – virus cảm lạnh không lây qua sữa mẹ. Ngược lại, sữa mẹ chứa kháng thể giúp bé tăng kháng thể chống virus. Chỉ cần:
Đeo khẩu trang khi cho bú.
Rửa tay trước khi bế bé/chạm vú.
Tránh hôn má bé.
KHÔNG đủ. Rửa tay bằng xà phòng và nước ít nhất 20 giây mới loại bỏ được virus hiệu quả. Nước thường chỉ làm sạch bụi bẩn, không phá vỡ màng lipid của virus. Nếu không có xà phòng, dùng gel rửa tay khô chứa cồn ≥60%.
Không hoàn toàn, nhưng giảm đáng kể nguy cơ (40-60%) lây nhiễm qua giọt bắn. Khẩu trang cần kết hợp với:
Rửa tay thường xuyên (virus vẫn có thể lây qua chạm vật dụng).
Tránh chạm mặt.
Giữ khoảng cách.
Có lây không? CÓ, qua giọt bắn và tiếp xúc gần (bế, ôm, hôn), nhưng virus KHÔNG lây qua sữa mẹ.
Tin tốt: Sữa mẹ chứa kháng thể (IgA, IgG) giúp bé tăng đề kháng chống lại virus cảm lạnh; mẹ bị cảm lạnh, cơ thể sẽ sản xuất kháng thể đặc hiệu chuyển sang sữa để bảo vệ bé.
Đeo khẩu trang khi cho bú và chăm sóc bé.
Rửa tay kỹ bằng xà phòng trước khi bế bé, chạm vú, pha sữa.
Tránh hôn má, hôn miệng bé khi đang bệnh.
Vệ sinh đồ dùng: Giặt quần áo, khăn sữa thường xuyên; lau sạch bình sữa, ti giả.
KHÔNG ngừng cho con bú – sữa mẹ là vắc-xin tự nhiên tốt nhất cho bé.
Thiên Môn 400 Bổ Phổi Premium Titafa dạng viên ngậm là thực phẩm bảo vệ sức khỏe với công thức đột phá kết hợp AP-Bio (chiết xuất Xuyên Tâm Liên chuẩn hóa 14:1) – hoạt chất được chứng minh lâm sàng có tác dụng hỗ trợ kháng viêm, kháng khuẩn đường hô hấp mạnh mẽ, cùng chiết xuất Lá Thường Xuân nhập khẩu Thổ Nhĩ Kỳ giàu saponin tự nhiên giúp long đờm, giãn phế quản hiệu quả.
Công thức viên ngậm bổ sung 11 loại thảo dược quý hiếm: húng chanh, thiên môn đông, mạch môn đông, kinh giới, bách bộ, tang bạch bì, lá hen, trần bì, bình vôi, gừng, mang lại hiệu quả hỗ trợ bổ phổi, giảm ho (ho khan và ho có đờm), giảm đờm, giảm đau rát họng, giảm khàn tiếng do cảm lạnh, cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản nhẹ.
Ưu điểm viên ngậm:
Dạng viên ngậm giúp hoạt chất tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc họng, tác dụng nhanh.
Tiện lợi, dễ sử dụng mọi lúc mọi nơi.
Vị thơm dễ chịu, phù hợp cả người lớn và trẻ em.
Đối tượng sử dụng: Người lớn và trẻ em từ 6 tuổi trở lên có triệu chứng ho, đờm, rát họng, khàn tiếng do cảm lạnh, cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản nhẹ.
Cách dùng:
Người lớn: Ngậm 2-3 viên/lần x 3 lần/ngày.
Trẻ em 6-14 tuổi: Ngậm 1-2 viên/lần x 2-3 lần/ngày.
Ngậm để viên tan từ từ trong miệng, không nhai, không nuốt nguyên viên.
Lưu ý quan trọng: Thiên Môn Bổ Phổi Premium dạng viên ngậm là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Sản phẩm không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ dưới 6 tuổi. Nếu triệu chứng không giảm sau 5-7 ngày hoặc nặng hơn, cần đi khám bác sĩ ngay.
Cảm lạnh có lây không? CÓ, và lây rất dễ dàng qua giọt bắn và tiếp xúc vật dụng. Cách phòng tránh lây cảm lạnh hiệu quả nhất là rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, tránh chạm mặt, khử khuẩn bề mặt. Người bệnh có thể lây trong 7-10 ngày, mạnh nhất là 2-3 ngày đầu.
Sản phẩm Thiên Môn Bổ Phổi Premium viên ngậm có thể mua tại các nhà thuốc, quầy thuốc trên toàn quốc hoặc đặt hàng trực tuyến tại website công ty titafa, hotline tư vấn 1900 2163.
Cảm lạnh có lây không? Và cách phòng tránh lây cảm lạnh hiệu quả nhất là gì?
Khi trẻ bị cảm lạnh nên ăn gì, nhiều phụ huynh Việt nghĩ ngay đến mật ong – phương thuốc dân gian truyền thống được tin dùng từ lâu đời.
Trẻ cảm lạnh uống thuốc gì? Ưu tiên paracetamol (10-15mg/kg) khi sốt cao, nước muối sinh lý nhỏ mũi, nhiều nước ấm, nghỉ ngơi. KHÔNG dùng thuốc ho/cảm OTC cho trẻ
Cảm lạnh uống thuốc gì? Tùy triệu chứng: paracetamol/ibuprofen hạ sốt, decongestant giảm nghẹt mũi, antihistamine giảm hắt hơi, dextromethorphan giảm ho khan, guaifenesin/long đờm cho ho có đờm. Không tự ý...
Khi bị cảm lạnh với các triệu chứng ho, sổ mũi, nhức đầu, gai rét, người Việt thường nghĩ ngay đến việc ăn cháo ấm để "giải cảm".
