Bạn có thường xuyên bị thức giấc giữa đêm vì cảm giác ngứa ho cổ họng về đêm khó chịu? Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn gây mệt mỏi, giảm sức đề kháng và ảnh hưởng tiêu cực đến công việc, học tập. Đây là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt trong thời tiết giao mùa hoặc khi sống trong môi trường ô nhiễm. Hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bạn có được những giấc ngủ ngon và bảo vệ sức khỏe hô hấp hiệu quả.
Trước khi tìm hiểu các nguyên nhân cụ thể, chúng ta cần hiểu tại sao triệu chứng ngứa họng và ho lại trở nên nặng nề hơn vào ban đêm. Đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên mà có những căn cứ sinh lý rõ ràng:
Khi nằm ngửa, dịch nhầy từ mũi, xoang (hiện tượng chảy dịch mũi sau) hoặc axit từ dạ dày (trào ngược) sẽ dễ dàng chảy xuống và đọng lại ở cổ họng, gây kích ứng liên tục. Trọng lực không còn hỗ trợ việc dẫn lưu các chất này ra khỏi cổ họng như khi chúng ta đứng hoặc ngồi.
Không khí trong phòng ngủ, đặc biệt là phòng có điều hòa không khí hoặc máy sưởi, thường khô hơn nhiều so với môi trường ban ngày. Độ ẩm thấp làm khô niêm mạc họng, tăng cảm giác ngứa và kích thích phản xạ ho.
Nệm, gối, chăn màn là nơi trú ngụ lý tưởng của mạt bụi nhà, nấm mốc, vi khuẩn - những tác nhân gây dị ứng hàng đầu. Khi nằm trên giường, chúng ta tiếp xúc trực tiếp và lâu dài với các dị nguyên này.
Cortisol - hormone chống viêm tự nhiên của cơ thể - có nồng độ giảm xuống mức thấp nhất vào ban đêm (khoảng 2-4 giờ sáng). Điều này làm cho các phản ứng viêm và triệu chứng ho, ngứa họng trở nên rõ rệt và khó chịu hơn.
Ngứa cổ họng ho về đêm là bệnh gì phổ biến nhất? Đó chính là hiện tượng chảy dịch mũi sau - nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng này. Dịch nhầy từ mũi và xoang chảy xuống mặt sau của cổ họng thay vì ra ngoài qua mũi.
Cơ chế hoạt động:
Các tuyến niêm mạc mũi và xoang sản xuất khoảng 1-2 lít dịch nhầy mỗi ngày
Bình thường, dịch này được nuốt xuống dạ dày mà không để ý
Khi bị viêm, dịch trở nên đặc hơn và nhiều hơn, gây kích ứng cổ họng
Dấu hiệu nhận biết:
Cảm giác vướng víu liên tục ở cổ họng
Muốn hắng giọng thường xuyên, đặc biệt vào buổi sáng
Có thể kèm theo nghẹt mũi, sổ mũi
Ho tăng khi nằm xuống hoặc thay đổi tư thế
Hơi thở có mùi do vi khuẩn tích tụ
Nguyên nhân gây chảy dịch mũi sau:
Viêm mũi dị ứng
Viêm xoang cấp hoặc mãn tính
Cảm lạnh, cúm
Sử dụng thuốc xịt mũi quá liều
Ngứa họng ho về đêm do trào ngược dạ dày là nguyên nhân thứ hai phổ biến. Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, đặc biệt nghiêm trọng khi nằm do trọng lực không còn ngăn cản.
Cơ chế bệnh sinh:
Cơ thắt thực quản dưới bị yếu hoặc giãn bất thường
Áp lực trong dạ dày tăng do ăn no, béo phì, mang thai
Khi nằm, axit dễ dàng trào ngược lên trên
Dấu hiệu nhận biết đặc trưng:
Ợ nóng, ợ chua sau bữa ăn hoặc khi nằm xuống
Vị đắng, chua trong miệng, đặc biệt vào buổi sáng
Đau ngực sau xương ức (có thể nhầm với đau tim)
Ho khan dai dẳng không có đờm, thường xảy ra sau khi ăn
Khản tiếng vào buổi sáng
Cảm giác có vật lạ trong cổ họng
Yếu tố nguy cơ:
Ăn nhiều thức ăn cay, chua, béo
Uống nhiều cà phê, rượu bia
Hút thuốc lá
Béo phì, mang thai
Ăn no trước khi đi ngủ
Ho về đêm ở người lớn có thể là dấu hiệu của hen suyễn, đặc biệt là hen suyễn dạng ho - một biến thể của hen suyễn chỉ có triệu chứng ho mà không có khò khè.
Cơ chế bệnh lý:
Đường thở bị viêm mãn tính và nhạy cảm quá mức
Cơ trơn quanh phế quản co thắt khi tiếp xúc với tác nhân kích thích
Niêm mạc phế quản sưng và tiết nhiều đờm
Dấu hiệu nhận biết:
Ho khan, dai dẳng không có đờm hoặc rất ít đờm
Ho tăng vào ban đêm và sáng sớm
Có thể kèm theo khò khè, khó thở (nhưng không phải lúc nào cũng có)
Cảm giác nặng ngực, tức ngực
Ho khi tiếp xúc với không khí lạnh, khói, mùi mạnh
Ho sau khi vận động hoặc cười to
Tác nhân kích hoạt hen suyễn:
Dị nguyên: mạt bụi, phấn hoa, lông động vật
Kích thích phi dị ứng: khói thuốc, không khí lạnh, stress
Nhiễm trùng đường hô hấp
Một số loại thuốc (aspirin, beta-blocker)
Phản ứng dị ứng với các tác nhân trong môi trường là nguyên nhân quan trọng gây ngứa họng và ho về đêm, đặc biệt ở những người có cơ địa dị ứng.
Các dị nguyên phổ biến trong phòng ngủ:
Mạt bụi nhà (house dust mites): sống trong nệm, gối, chăn
Nấm mốc: phát triển trong môi trường ẩm ướt
Lông động vật: từ thú cưng hoặc dính trên quần áo
Phấn hoa: bay vào phòng qua cửa sổ
Dấu hiệu nhận biết dị ứng:
Ngứa họng kèm theo ngứa mắt, ngứa mũi
Hắt hơi liên tiếp, đặc biệt vào buổi sáng
Chảy nước mắt, đỏ mắt
Sổ mũi với dịch trong suốt
Triệu chứng có tính thời vụ (tăng vào mùa nào đó)
Cải thiện khi ra khỏi môi trường có dị nguyên
Tình trạng viêm nhiễm tại họng và amidan có thể gây ngứa, khô họng và ho, đặc biệt vào ban đêm khi miệng khô do thở bằng miệng.
Phân loại viêm họng:
Viêm họng cấp: do virus (80%) hoặc vi khuẩn (20%)
Viêm họng mãn tính: kéo dài trên 3 tháng
Dấu hiệu nhận biết viêm họng:
Cổ họng khô, rát, đau khi nuốt
Họng đỏ, sưng khi soi
Ho khô hoặc có ít đờm
Có thể có sốt, mệt mỏi (trong giai đoạn cấp)
Hơi thở có mùi do nhiễm khuẩn
Sưng hạch cổ ở một số trường hợp
Viêm amidan đặc trưng:
Đau họng dữ dội khi nuốt
Amidan sưng to, đỏ, có thể có mủ trắng/vàng
Khó nuốt thức ăn rắn
Sốt cao (trong viêm amidan cấp)
Môi trường không phù hợp trong phòng ngủ là nguyên nhân dễ khắc phục nhất nhưng cũng rất phổ biến.
Các yếu tố môi trường gây hại:
Điều hòa không khí: làm giảm độ ẩm xuống dưới 30%
Máy sưởi: tạo ra không khí khô và nóng
Khói thuốc lá: kích ứng trực tiếp niêm mạc hô hấp
Bụi mịn PM2.5: từ ô nhiễm không khí ngoài trời
Hóa chất: từ nước hoa phòng, chất tẩy rửa
Dấu hiệu do yếu tố môi trường:
Triệu chứng cải thiện khi ra khỏi môi trường đó
Ho và ngứa họng chỉ xuất hiện ở một địa điểm cụ thể
Kèm theo khô mũi, khô da
Không có dấu hiệu nhiễm trùng (không sốt, không mệt mỏi)
Ho khan về đêm không sốt có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc, phổ biến nhất là thuốc hạ huyết áp nhóm ức chế men chuyển (ACE inhibitors).
Các loại thuốc có thể gây ho:
ACE inhibitors: enalapril, lisinopril, captopril
Một số thuốc tim mạch khác
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) ở người nhạy cảm
Đặc điểm ho do thuốc:
Ho khan, không có đờm
Xuất hiện sau khi bắt đầu dùng thuốc vài tuần đến vài tháng
Không kèm theo triệu chứng khác của cảm lạnh hay dị ứng
Ho dai dẳng, không đáp ứng với thuốc ho thông thường
Giảm hoặc hết khi ngừng thuốc
Cách trị ngứa họng ho về đêm tại nhà bắt đầu từ việc tối ưu hóa môi trường ngủ:
Kê cao gối:
Nâng đầu giường lên 15-20cm hoặc sử dụng 2-3 gối
Giúp giảm chảy dịch mũi sau và ngăn trào ngược axit từ dạ dày
Tư thế nằm nghiêng cũng có thể giúp ích
Sử dụng máy tạo độ ẩm:
Duy trì độ ẩm 40-50% trong phòng ngủ
Làm sạch máy tạo ẩm thường xuyên để tránh nấm mốc
Có thể đặt chậu nước gần giường nếu không có máy
Vệ sinh phòng ngủ sạch sẽ:
Giặt chăn ga gối ít nhất 1 tuần/lần bằng nước nóng trên 60°C
Hút bụi nệm và khu vực xung quanh giường
Sử dụng vỏ gối, vỏ nệm chống mạt bụi
Tránh thảm trải sàn trong phòng ngủ
Uống trà thảo dược ấm:
Trà gừng mật ong: chống viêm và kháng khuẩn
Trà cam thảo: làm dịu niêm mạc họng
Trà bạc hà: tạo cảm giác mát, thông thoáng
Uống 30 phút trước khi ngủ, nhiệt độ vừa ấm
Súc họng nước muối ấm:
Pha 1/2 thìa cà phê muối với 250ml nước ấm
Súc 30-60 giây rồi nhổ ra
Thực hiện 2-3 lần trước khi đi ngủ
Ngậm viên ngậm hoặc mật ong:
Viên ngậm thảo dược không đường
1 thìa cà phê mật ong nguyên chất (không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi)
Giúp bao phủ và làm dịu niêm mạc họng
Điều chỉnh chế độ ăn uống:
Tránh ăn no trong vòng 2-3 giờ trước khi đi ngủ
Hạn chế thức ăn cay, chua, béo nếu có trào ngược
Uống đủ 2-2.5 lít nước/ngày để duy trì độ ẩm cho niêm mạc
Tránh rượu bia, cà phê trước khi ngủ
Loại bỏ các yếu tố kích thích:
Không hút thuốc và tránh khói thuốc thụ động
Hạn chế sử dụng nước hoa hoặc chất thơm mạnh trong phòng ngủ
Đóng cửa sổ vào những ngày có ô nhiễm không khí cao
Quản lý stress:
Thực hành thư giãn trước khi ngủ
Tập yoga hoặc thiền để giảm căng thẳng
Duy trì giấc ngủ đủ 7-8 tiếng/đêm
Để hỗ trợ điều trị ngứa ho cổ họng về đêm hiệu quả, bên cạnh các biện pháp tự nhiên, Thiên Môn Bổ Phổi Premium là sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe được nhiều gia đình tin tưởng lựa chọn.
Sản phẩm được bào chế từ 100% thảo dược tự nhiên, kết hợp tinh hoa y học cổ truyền với công nghệ hiện đại. Với thành phần chính là AP-Bio (chiết xuất Xuyên Tâm Liên) tỉ lệ 14/1 và chiết xuất Lá Thường Xuân nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ, sản phẩm giúp hỗ trợ bổ phổi, giảm ho, giảm đờm và làm dịu cổ họng hiệu quả.
Đặc biệt, Thiên Môn Bổ Phổi Premium chứa các thảo dược quý như Mạch Môn Đông, Thiên Môn Đông, Bách Bộ, Tang Bạch Bì - những vị thuốc được y học cổ truyền sử dụng từ lâu để nhuận phế, thanh nhiệt, long đờm. Sản phẩm đặc biệt phù hợp với những ai bị ho về đêm, ngứa họng do viêm họng, viêm phế quản hoặc do môi trường khô hanh.
Cách sử dụng: Trẻ từ 6-14 tuổi uống 20ml/lần, ngày 2 lần; trẻ trên 14 tuổi và người lớn uống 20ml/lần, ngày 3 lần. Nên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ 1-2 giờ để phát huy hiệu quả tốt nhất.
Kết hợp sử dụng Thiên Môn Bổ Phổi Premium cùng với việc cải thiện môi trường ngủ và áp dụng các biện pháp tự nhiên sẽ giúp bạn giảm đáng kể tình trạng ngứa ho về đêm, có được những giấc ngủ sâu và ngon giấc.
Lưu ý: Thực phẩm này không phải là thuốc và không thể thay thế thuốc trị bệnh. Nếu triệu chứng kéo dài quá 2 tuần hoặc có dấu hiệu nặng lên (sốt cao, khó thở, ho ra máu), bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng phương pháp khắc phục sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng ngứa ho cổ họng về đêm hiệu quả. Titafa.com khuyên bạn hãy kiên trì thực hiện các biện pháp đã nêu và theo dõi sự thay đổi của cơ thể để có những điều chỉnh phù hợp nhất.
Thời điểm ngậm kẹo ho tốt nhất chính là khi bạn cảm thấy những dấu hiệu đầu tiên của khó chịu ở cổ họng. Đây là thời điểm "phòng thủ" hiệu quả nhất.
Trong quá trình quan tâm đến việc bị ho ăn vú sữa có được không, điều quan trọng là bạn cần có giải pháp toàn diện để hỗ trợ điều trị ho và bảo vệ sức khỏe hô hấp.
Trong quá trình điều trị ho và bảo vệ sức khỏe hô hấp, việc bị ho ăn nhãn hay không chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể chăm sóc.
Ngứa cổ họng ho về đêm là bệnh gì phổ biến nhất? Đó chính là hiện tượng chảy dịch mũi sau - nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng này. Dịch nhầy từ mũi và xoang chảy xuống mặt sau của...
Ho đau bụng dưới bên phải là một triệu chứng cần được đánh giá cẩn thận. Mặc dù nhiều trường hợp chỉ do căng cơ lành tính, nhưng việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm có...